मेरो चौतारी

Image:  https://japanism.info/setubun-free-sozai-17.html 福は内 (शुभ भाग्यः देवीदेवता घर भित्र आऊ)! 鬼は外 (दुर्भाग्य ल्याउँनेः राक्षस भूत बाहिर जाऊ)!! 福は内 (शुभ भाग्यः देवीदेवता घर भित्र आऊ)!!! बसन्त ऋतु आगमनको सँघारतिर जापानमा मनाईने सेचुबुन नो हि ( 節分の日：せつぶんのひ ) नेपालमा मनाईने माघे संक्रान्तिको लुतो फाल्ने तथा तरुल खाने र नयाँ बर्ष ल्होछार पर्वहरु बिच भौगोलिक र सांस्कृतिक रुपले टाढो भएतापनि यिनको मूलभूत आधारहरु बिच भने एक अर्कामा नजिक पाइन्छ। जाडोयामको उत्तरार्ध बसन्त ऋतुको सँघारमा मनाइने सेचुबुन पर्वले मानव जीनवलाई प्रकृतिसंग जोड्ने गरेको छ। ठिक यस्तै माघे संक्रान्ति पर्वको समयमा पनि सूर्य भूमध्ये रेखा भन्दा दक्षिण दर्फ अन्तिम बिन्दुबाट पुनः भूमध्ये रेखा तर्फ अथवा उत्तरी गोलार्ध तर्फ फर्किने भएकोले चरम गृष्मकालबाट बसन्त ऋतुतिर प्रवेश गर्ने गर्छ। माघे संक्रान्ति र सेचुबुनका दिन र समय फरक पर्नुको कारण चाहि पृथ्वीको गोलार्धमा छुट्टा छुट्टै अवस्थित ठाउँरुमा मनाईने पर्वहरु भएर हो। सेचुबुन को यो दिन बिशेष सिन्टो मन्दिर वा घर दुबैतिर भुटेको सोयाबिन दालले भित्र र बाहिर पर्...

हिजोआज मेरो फुच्चे छोरो मासारु पाँच नाघेर छ बर्षमा टेकेकाले होला उ पहिला भन्दा धेरै नयाँ कुराहरु सिक्न र गर्न आफै पनि उत्सुक देखिन्छ। तर केटाकेटीको एक किसिमको आफू भन्दा ठूलाको चञ्चली खेलौंना बनेर खेलौंनासंगै रमाऊँ भन्ने निष्कपट चाल बिचार धेरै कुराहरुमा प्रतिबिम्वित हुन्छ। कहिलेकाही जापानीज भाषाबाट “कोला” भनेर उसको हलुको ख्यालठट्याँईलाई यहाँका अभिभावकले झै शतर्क गराउने बानी मलाई पनि लाग्न थालेको छ। उसो त म पूर्वी नेपालमा हुर्केबढेको मान्छे, यो कोला शब्दसंग निकै सानो देखि परिचित नै थिए। पूर्वी नेपाल र उत्तर-पूर्व भारतमा बसोवास गर्ने नेपाली भाषिक समाजमा कोलाले थम्मा नै गाडेर बगैंचा पनि बनाएको छ। अब कुरोको चुरो “केरा” शब्द ति समाजमा बिस्थापित हुन बाँध्य भएको छ। “ के यि कोला र केरा शब्दहरु विच आन्तरीक द्धन्दको कारणले एकले अर्कालाई आफ्नै बोक्राको छिल्कोले चिप्ल्याए जस्तै भएको त होइन ?” – भन्ने कौंतुहल जो कोहीलाई लाग्नु स्वभाविक छ। भर्खरै भारत गारुहिलबाट हात्ती र साथीको थिचोमिचोले आफैले आर्जेको उर्वराशिलभूमी, घरजग्घा आदि च्वाट्टै छाडेर पुर्ख्यौंली थलो नेपाल प्रवेश गर्न बाँध्य भएको के...